CUMHURİYET AYDINIĞI - KÖY ENSTİTÜLERİ

Eğitim ve öğretimde uygulanacak yöntem,bilgiyi insan için bir süs,başkasından üstün gelme,dolayısıyla başkasını zorlama aracı yada uygun bir zevkten çok,yaşanılan hayatta başarılı olmayı sağlayan,geçerli ve uygulanabilir bir donanım ve güç durumuna getirmektir

Mustafa Kemal ATATÜRK
Köy Enstitülerini Cumhuriyet’in eserleri içinde en değerlisi ve en sevgilisi sayıyorum Köy Enstitülerinde yetişen evlatlarımızın başarılarını ömrüm oldukça unutmayacağım

İsmet İNÖNÜ
Köy Enstitüleri İlkokul öğretmeni yetiştirmek ereği ile 17 NİSAN 1940 tarih ve 3803 sayılı yasa ile açılmıştır
Köy Enstitülerinin temeli ÇAĞLARIN ÖNDERİ tarafından atılmış,İsmet İNÖNÜ’nün desteği zamanın Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali YÜCEL’in ve İlköğretim Okulları Genel Müdürü İsmail Hakkı TONGUÇ’un başarılı çalışmalarıyla yaşama geçirilmiştir
Kimden alındığının sorulması üzerine Hasan Ali şöyle demiştir:’Arkadaşlar bu kanunla bizim yaptığımız şey bir kopya değildir.Bunları kendi ülkemizin var olan gerçeğine ve toplumsal olgusuna uyarak yapmış bulunuyoruz.Bu bizimdir,kimseden almadık.Başaları bizden alsın.’
‘Cumhuriyeti kuran çağdaş aydın kadrolar eğitimin öncelikle köyden başlamasını belirleyerek eğitimi köylere indirgemeyi benimsemişlerdir.Çok değişik ve çarpıcı ir girişim olan Köy Enstitüleri hareketi beklide dünyaya örnek olacak bir projedir.Tam ‘birliktelik,katılım,yetki ve sorumluluk’eksenine oturtuluştur.Enstitüde kararlar
yönetici,öğretmen ve öğrenci üçlüsünün katkı ve onayıyla alır.Yönetici ve öğrenci her konuyu tartışabilirler. Cumhuriyet’in bu ulvi projesinin amacı,köyden gelen yetenekli çocukların tam donanımlı olarak yetiştirildikten sonra,tekrar köylerine geri dönerek geride kalan ve okuma fırsatı veya olanağı bulamamışları eğiterek ülkenin okur-yazar düzeyini yukarı taşımasıydı Köy Enstitülerinin, o günkü eğitim yöntemi gününün en ileri eğitim yönteminden daha donanımlıydıYalnız temel dersle değil,yaşama dair bütün konular bir bütünlük içinde işleniyorduBir taraftan güçlü bir tarih eğitimi yanında tarım,elişi ve güzel sanatlar ile yurttaşlık bilinci ve ulusal bilinç kazanıyorlardı,diğer taraftan dünya klasiklerini okuyarak ,müzik dinleyerek,tiyatro yaparak dünya değerleri ile tanışıyorlardı(1)
Köy Enstitülerinde okutulan derslerin% 5o’si kültür,%25’i tarım ve %25’i ise teknik
Derslerdir..
Kapatıldığı 1954’kadar Köy Enstitüleri 1398 bayan,15943 erkek olmak üzere
toplam17341 öğretmen yetiştirmiştir.
Devrim aydınlığından ürkenlerin,sömürü ve ağalık düzenini devam ettirmek isteyenlerin başlattıkları kampanya sonucu,dönemin Milli Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirerle başlayan süreç 1954 yılında sonuçlandırılmıştır.DP iktidarı döneminde çıkarılan 6234 sayılı yasa ile Köy Enstitüleri kapatıldı.Bilinmelidir ki aydınlık her zaman karanlığa üstün gelecektir.Her gecenin mutlak bir sabahı olacaktır.
Bir döneme damgasını vurmuş Köy Enstitüleri çok sayıda yazar,düşünür ve sanatçı çıkarmıştır

KÖY ENSTİTÜLERİ VE İLK YÖNEİCİLERİ

Adı: Kurulduğu Yıl: İlk Yöneticiler

Malatya-AKÇADAĞ 1940 Şinasi Tamer-Şerif Tekben
Antalya-AKSU 1940 Talat Ersoy-Halil Öztürk
Samsun-Ladik-AKPINAR 1940 Nurettin Biriz-Enver Kartekin . Sakarya-ARİFİYE 1940 S.Edip Balkır-Ali Doğan Toran
Trabzon-BEŞİKDÜZÜ 1940 H.Arman-O.Ülkümen-F.Akıncı
Kars-CİLAVUZ 1940 Halit Ağanoğlu-Ahmet Korkut
Eskişehir-ÇİFTELER 1937 R.Özyürek-R.İnan-O.Ülkümen
Diyarbakır-DİCLE 1944 Nazif Evren
Adana-DÜZİÇİ 1940 Lütfi Dağlar
Van-ERCİŞ 1947 İbrahim Oymak-Mustafa Yaldır
Kastamonu-Gölköy 1939 Ali Doğan Toran-S.Edip Balkır
İsparta-GÖNEN 1940 Ömer Uzgil-Ayhan Karasu
Ankara-HASANOĞLAN 1941 M.Tuğrul-L.Engin-H.Erman
Konya-İRVİZ 1941 Mehmet Korkut-Recep Gürel
Kırklareli-KEPİRTEPE 1938 Nejat İdil-İhsan Kolabay
İzmir-KIZILÇULLU 1937 Emin Soysal-Hamdi Akman

Aydın-ORTAKLAR 1944 Hayri Çakaloz-
Sıvas-Yıldızeli-PAMUKPINAR 1941 Şinasi Tamer
Kayseri-PAZARÖREN 1940 Sabri Kolçak-Şevket Gedikoğlu
Erzurum-PULUR 1942 Ahmet Korkut-Aydın Arıkşk
Balıkeir-SAVAŞTEPE 1940 Sıtkı Akkay
Kızılçullu 1937,Çifteler1937,Kerpirtepe 1938 ve Gölköy 1939 yılında “Köy Öğretmen Okulu” olarak kurulmuş olup 1940 yılında Köy Enstitüsüne dönüştürülmüştür.

KÖY ENSTİTÜLERİ (ZİRAAT) MARŞI

Sürer,eker,biçeriz güvenip ötesine
Milletin her kazancı,milletin kesesine
Toplandık has çiftçinin ATATÜRK’ün sesine
Toprakla savaş için ziraat cephesie
“ Biz ulusal varlığın temeliyiz,köküyüz,
Biz yurdun öz sahibi,efendisi köylüyüz.
İnsanı insan eden,ilkin bu soy,bu toprak
En yeni aletlerle en içten çalışarak
Türk için yine yakın dünyaya örnek olmak
Kafa dinç,el nasırlı,gönül rahat
Biz ulusal varlığın temeliyiz,kçküyüz
Biz yurdun öz sahibi,efendisiköylüyüz.
Kuracağız öz yurtta,dirliği düzenliği
Yıkıyor engelleri,ulus egemenliği
Görsün köyler bolluğu,rahatlığı,şenliği
Bizimdir o yenilmek bilmeyen Türk benliği
İz ulusal varlığın temeliyiz,köküyüz
Biz yurdun öz sahibi,efendisi köylüyüz.


KAYNAKLAR:
1-İbrahim Ortaş –Köy Enstitüleri (Çukurova Üniversitesi

2-ADD Bulancak Şb.Yayını
3-Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği

Mehmet DEMİRAĞ
13 NİSAN 2009